Nasze Zwierzaki !

Skąd sie wzieły koty i kto je udomowił?!

Około 65-70 milionów lat temu w erze dinozaurów pojawił się pierwszy ssak. Był on mały, łaził po drzewach, miał długi nos, jadł owady i nie mógł pochwalić się zbytnią inteligencją. Mijały tysiąclecia w czasie których ssaki rozwijały się i różnicowały. Jedne stały się mięsożerne a inne zostały jaroszami. Oczywiście ssaki mięsożerne były najwcześniejszymi przodkami kotów. Te pierwsze ssaki mięsożerne nazwano kreodontami. Ewoluowały one w kierunku licznych rodzajów drapieżców, niektóre miały nawet dość spore rozmiary. Jednak ich niski stopień inteligencji uniemożliwił im przetrwanie. Wymarły całkowicie 10 milionów lat temu. Zanim jednak to zrobiły, jedna z form kreodontów dała początek innemu, nowemu zwierzęciu z rodziny Miacidae. Zwierzaki te były niewielkie i ukrywały się w lasach. Miały jednak znacznie większy mózg, który pomógł im przetrwać. Rodzina Miacidae dała początek wszystkim współczesnym drapieżnikom, także psowatym (psy, wilki i lisy)oraz łaszowatym (mangusty, genetty i cywety). Przypuszcza sę, że przodkiem rodziny kotowatych jest pradawna cyweta. 40 milionów lat temu pojawiło się zwierzę, które było półcywetą i półkotem. Nazwano je Proailurus. Miało długi ogon i nogi, ale w przeciwieństwie do kotów było stopochodne (poruszało się stawiając na ziemi całą stopę). 25 mln. lat temu pojawił się kot właściwy, który był już prawie palcochodny, tzn. poruszał się na czubkach palców. Zwierzę to (Pseudoailurus) miało uzębienie kota właściwego z szablastymi kłami psowatych. W końcu, jakieś 12 mln. lat temu, zaczęły się pojawiać pierwsze koty właściwe. Znajdowane skamieniałe szczątki tych zwierząt świadczą, że były one przodkami licznych rodzajów kotowatych. Kot domowy najprawdopodobniej pochodzi od dwóch gatunków: od kota nubijskiego (Felis silvestris lybica) i od azjatyckiego kota stepowego (Felis silvestris ornata).

Kota udomowiono prawdopodobnie na Bliskim Wschodzie. Kości dziko żyjącego kota nubijskiego odkryto w grobach starożytnego człowieka. Egipcjanie trzymali koty jako strażników spichrzów i czcili jako bogów. To właśnie tam można prześledzić pochodzenie nierasowych kotów udomowionych takich, jakie obecnie znamy. Egipcjanie czcili swoje koty i przywdziewali żałobę po ich śmierci. Koty mumifikowano i składano w świątyni bogini kotów - Bastet. Niektóre z tych mumii przetrwały, co umożliwiło naukowcom identyfikację pierwszego gatunku kota domowego - Felis lybica. Z Egiptu kupcy feniccy przenieśli koty do obecnych Włoch, skąd powoli rozprzestrzeniły się po całej Europie. Około X w. n.e. kot domowy przybył do Anglii, choć ciągle był rzadkim zwierzęciem. Później pierwsi koloniści zabrali koty do Nowego Świata. Choć koty zostały udomowione co najmniej 5 tys. lat temu, pomysł selektywnej hodowli i tworzenia ras sięga tylko połowy XIX w. Zupełnie inaczej, niż w przypadku udomowionych psów, które od stuleci hodowano, aby miały różnorodne cechy i służyły odmiennym celom.

Jaka jest budowa kota?

Koty podobnie jak człowiek są ssakami. Podstawowe cechy budowy ssaków są takie same.Dorosły kot (oczywiście domowy) waży 2 do 5 kg, choć są wyjątki (zobacz rekordy na końcu notki!). Ciężar najmniejszych kotów dziko żyjących (cętkowanych rudych kotów z Indii i Sri Lanki) rzadko przekracza 1,5 kg, a na przykład lew waży do 250 kg.

Gibkość. Kot ma nieprawdopodobnie giętkie ciało, ponieważ jego kręgosłup utrzymują mięśnie, a nie więzadła, jak u człowieka. Innym czynnikiem zwiększającym gibkość kota jest to, że ma on o 29 kręgów więcej niż człowiek. Z kolei budowa stawu ramiennego umożliwia obracanie przednich łap prawie we wszystkich kierunkach. Natomiast w przeciwieństwie do nas kot nie posiada kości obojczykowej (niewielkie szczątki tkanki obojczykowej ukryte są głęboko w mięśniu piersiowym). Pełna kość obojczykowa poszerzała by klatkę piersiową naszemu kotu oraz zmniejszałaby jego zdolność do przeciskania się przez wąskie otwory, jak i ograniczałaby długość kroku. U człowieka kość obojczykowa umożliwia unoszenie ramion w górę. Ponieważ ten ruch nie jest potrzebny kotu, więc jej nie posiada.

Mózg. Części mózgu kota związane ze zmysłami są dobrze rozwinięte, zgodnie z wymaganiami dobrego myśliwego, którego skuteczność zależy od sprawności mechanizmów wykrywania. Z kolei "ośrodki inteligencji" znajdujące się w płatach czołowych są znacznie prostsze niż u Naczelnych takich, jak człowiek i małpa, a także u innych bardzo inteligentnych zwierząt, np. delfinów (ale nie myśl sobie, że kot to jakieś głupie zwierzę, jest wręcz przeciwnie).

Przewód pokarmowy. Koty są znacznie bardziej wyspecjalizowanymi zwierzętami mięsożernymi, niż psy i mają układ pokarmowy dostosowany wyłącznie do pokarmu mięsnego. W związku z tym jelito kota jest proporcjonalnie krótsze od wszystkożernego człowieka lub psa. Ciekawe jest, że jelito kota domowego jest nieco dłuższe od jelita kota dziko żyjącego prawdopodobnie dlatego, że nasi ulubieńcy przyzwyczaili się do urozmaiconych dań o nieco mniejszej zawartości mięsa.

Zęby i czaszka. Nasz kot powinien mieć 24 zęby mleczne i 30 zębów stałych - 16 w szczęce i 14 w żuchwie.(oczywiście najpierw mleczne a dopiero później stałe). Są to kły, zęby służące do kąsania oraz wyspecjalizowane, podobne do noży siekacze, których zadaniem jest przecinanie mięsa. Kły u dzikich zwierząt są głównym narzędziem do zabijania. Siłę chwytu szczęk zwiększa krótka i mocna żuchwa, poruszana bardzo silnie rozwiniętymi mięśniami, które są przytwierdzone do wzmocnionych łuków kostnych, odpowiednio osadzonych w czaszce. Czaszka kota charakteryzuje się także dobrze rozwiniętymi strukturami kostnymi, do których należą duże komory słuchowe. Zwiększają one wrażliwość na bodźce dźwiękowe. Kot słyszy nawet przebiegającą mysz lub ptaka szeleszczącego liśćmi drzewa.

Sylwetka kota. Choć psy domowe odznaczają się ogromną różnorodnością kształtów i wielkości, nie udało się jeszcze wyhodować kota o anatomicznie krańcowych kształtach. Odróżnia się trzy podstawowe sylwetki: krępą, muskularną, szczupłą. Kot o krępej budowie ma wygląd solidny, krótkie i mocne nogi, szeroki grzbiet i zad oraz krótką, okrągłą głowę z przypłaszczonym pyszczkiem. Kot muskularny ma nogi średniej długości, grzbiet i zad ani szerokie, ani wąskie i nieco zaokrągloną głowę. Kot szczupły ma lekką sylwetkę o długich, eleganckich i smukłych nogach. Odznacza się wąskim grzbietem i zadem oraz długą, wąską i szpiczastą głową.

Ogon kota. Kot używa go jako przeciwwagi. Zasada jest taka: jeżli nasz kocurek idzie po wąskiej barierce i chce spojrzeć w dół lub na boki, to zmienia się jego środek ciężkości, dlatego przesuwa ogon w przeciwnym kierunku i w ten sposób przywraca położenie środka ciężkości i zapobiega upadkowi.
Ogon stanowi przeciwwagę także wtedy, gdy kot chce szybko zawrócić w czasie biegu. Każdy może to zobaczyć, wystarczy poobserwować geparda ścigającego swój obiad. Przy każdym zwrocie ogon porusza się w przeciwnym kierunku do ruchu ciała, aby przez ułamek sekundy zapewnić naszemu myśliwemu równowagę podczas manewru zakręcania. Więc nie ma co się dziwić, że gepard mistrz sprintu wśród kotowatych ma tak długi ogon.